۱۳ جدی ۲۰۲۰
کابل- مرکز خبرنگاران افغانستان در سال ۲۰۲۰ ، ۱۱۲ قضیه علیه خبرنگاران و کارمندان رسانهای و رسانه‌ها که شامل کشته، مجروح، خشونت فیزیکی، توهین و تحقیر، تهدیـد، فشار و ارعاب و یا حمله و اعمال خراب‌کارانه می‌شود ثبت کرده است که این آمار چیزی شبیه سال ۲۰۱۹ است اما به لحاظ هدفمند بودن بیشتر رویدادهای قتل کارمندان رسانهای، بی سابقه بوده است.
آمار به ثبت رسیده از سوی مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۰ ، ۸ نفر که شامل سه مجری، دو گزارشگر، یک تصویربردار، یک کارمند تخنیکی و یک کارمند خدماتی می‌شود جان خود را از دست داده اند. صفر محمد اتل، مجری رادیو سمون در لشکرگاه(۲ جنوری)، احمدخان نوید، مجری رادیو صدای غور در فیروزکوه(۹ می)، میر واحدشاه(ضمیر)امیری، گزارشگر و شفیق ذبیح تصویربردار تلویزیون خورشید در کابل(۳۰ می)، الیاس داعی، گزارشگر رادیو آزادی در لشکرگاه(۱۲ نوامبر)، ملاله میوند، مجری تلویزیون انعکاس و طاهرخان، راننده این رسانه در جلال‌آباد(۱۰ دسامبر) و رحمت‌الله نیکزاد تصویربردار آزاد(همکار با تلویزیون الجزیره و خبرگزاری اسوشیتدپرس) در غزنی( دسامبر ۲۱)، جان خود را دراین سال از دست داده‌اند. در سال گذشته، یما سیاوش مجری پیشین طلوع نیوز نیز بر اثر یک انفجار هدفمند در کابل جان باخت. سیاوش فقید در آن هنگام با بانک مرکزی کار می‌کرد و تا اکنون ارتباط این جنایت با کار رسانهای سابق‌اش ثابت نشده است. همچنان، تحقیقات ابتدایی پولیس در مورد فردین امینی مجری تلویزیون آریانانیوز که در اواخر سال گذشته جان باخت، گواه بر قتل او و یا کشته شدن از سوی یک عامل انسانی و یا جنگ نیست و به همین دلیل نام‌های شان در فهرست قربانیان جامعه رسانهای این نهاد درج نشده‌اند. مرکز خبرنگاران افغانستان در هر دو مورد از حکومت خواسته است تحقیق جدی و شفاف انجام دهد و نتایج آن را با جامعه رسانهای شریک بسازد.
در سال ۲۰۲۰ حداقل ۱۹ خبرنگار و کارمند رسانهای نیز در رویدادهای جنایی و همچنان تروریستی در ولایات مختلف کشور زخم برداشتند.
آمار ثبت شده از سوی مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که در ۱۲ ماه اخیر افزون بر کارمندان رسانهای کشته و زخمی شده، شمار قابل ملاحظه‌ای از رویدادهای خشونت و تهدید و توهین خبرنگاران نیز به ثبت رسیده است که شامل ۴۵ مورد تهدید، ۱۱ مورد خشونت فیزیکی، ۶ مورد بازداشت، ۶ مورد ربوده شده، و ۴ مورد اقدام مسلحانه علیه خبرنگاران و رسانه‌هاست.
بر پایه این گزارش، داعش به کشتن دو مجری، یک کارمند تخنیکی و یک کارمند خدماتی، طالبان به کشتن یک گزارشگر و یک تصویربردار و افراد ناشناس در کشتن دو مجری مظنون و یا متهم هستند. همچنان، در قضایای زخمی شدگان، داعش به زخمی کردن ۹ خبرنگار و کارمند رسانهای، افراد مسلح ناشناس در ۶ مورد و طالبان در ۴ مورد متهم می‌باشد.
در ۴۵ قضیه تهدید خبرنگاران در سال ۲۰۲۰ میلادی، در ۱۲ مورد مقام‌های دولتی، ۱۱ مورد طالبان، ۶ مورد افراد ناشناس، ۵ مورد امنیت ملی، ۴ مورد افراد زورمند، ۳ مورد پولیس، و یک نماینده ولسی جرگه، یک نماینده شورای ولایتی، محافظان رئیس جمهور، و یک افسر اردوی ملی، هر کدام در یک مورد متهم هستند. در ۱۳ قضیه توهین و تحقیر خبرنگاران، پولیس در ۸ مورد، امنیت ملی و زورمندان هر کدام در ۲ مورد و محافظان رئیس جمهور در یک مورد متهم هستند. در ۶ قضیه بازداشت موقت(یک روز تا چند ماه)، مقام‌های محلی، پولیس و امنیت ملی هر کدام در دو مورد نقش داشته‌اند. همچنان در رویدادهای ربوده شدگان، تمام هر ۴ مورد از سوی طالبان صورت گرفته است و خبرنگاران از یک تا چند روز و حتی بیش از یک ماه اسارت بوده‌اند. در ۱۲ ماه گذشته، ۶ مورد حمله مسلحانه علیه خبرنگاران و رسانه‌ها نیز از سوی افراد ناشناس به ثبت رسیده است.
بر پایه گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان، شمار قربانیان جامعه رسانهای در سال ۲۰۲۰، یک مورد بیشتر از سال ۲۰۱۹ بود و به لحاظ تعداد مجموعی دیگر رویدادها به جز موارد تهدید، ۵ مورد کمتر از سال پیشتر است. اما با وصف این، ارزیابی مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۰، همزمان با تشدید جنگ از سوی طالبان و دیگر گروه‌های مسلح مخالف دولت که همزمان با گفتگوهای صلح ادامه یافت، میزان تهدید علیه خبرنگاران نیز به شکل بی سابقه‌ای افزایش یافت. در این سال ۴۵ مورد تهدید به ثبت رسید(جدا از موارد متعدد ثبت نشده به علت ترس خبرنگاران از خطرهای احتمالی) که ۱۳ مورد از سال ۲۰۱۹ بیشتر بود.
احمد قریشی رئیس اجرایی مرکز خبرنگاران افغانستان می‌گوید:" سال ۲۰۲۰ به لحاظ آسیب‌هایی که به جامعه رسانهای افغانستان زده است متمایز از سال ۲۰۱۹ بود. از ۸ مورد منجر به جان باختن کارمندان رسانهای، ۶ مورد آن تروریستی بوده است که در کنار ازدیاد موارد تهدید و افزایش سازمان یافته محدودیت در دسترسی به اطلاعات، به بیشتر شدن ترس و خودسانسوری خبرنگاران دامن زده است."
وی گفت:" در سال گذشته، بیماری کوید-۱۹ نیز بر مشکلات جامعه رسانهای افزود. حداقل هفت کارمند رسانه جان خود را بر اثر این بیماری از دست دادند و همچنان با کاهش درآمدها، چندین رسانه از فعالیت بازماندند و شماری قابل توجهی از کارمندان یا بیکار شدند و یا معاش بخور نمیر آن‌ها کاهش یافت."
رئیس اجرایی مرکز خبرنگاران افغانستان افزود:" ما از حکومت افغانستان می‌خواهیم در همکاری با جامعه بین‌المللی به نگرانی‌های رو به افزایش جامعه رسانهای مطابق با یک راه‌کارعملی رسیدگی کند. این نگرانی ها در عین حال باید در مذاکرات صلح با طالبان مطرح به عنوان اولویت مطرح شود در غیر آن صورت پیامد ادامه این وضعیت بر کل جامعه افغانستان سایه خواهد افگند."
برای دسترسی به موارد ثبت شده خشونت، تهدید، حمله مسلحانه، توهین، بازداشت و ربوده شدن خبرنگاران به این نشانی مراجعه کنید.