" به فرهنگ معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران در افغانستان پایان دهید"
کابل، ۱۰ سرطان ۱۳۹۹
همزمان با تشدید تلاش‌ها برای صلح در افغانستان و نگرانی از احتمال عفو افراد متهم به ارتکاب جرایم علیه خبرنگاران، ۲۰۰ خبرنگار افغان در نامه‌ای سرگشاده به محمد اشرف غنی رئیس جمهور خواستار پایان دادن به فرهنگ معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای شدند.
در این نامه که به ابتکار مرکز خبرنگاران افغانستان آماده شده است، از محمد اشرف غنی رئیس جمهور خواسته شده است که به نگرانی‌های امنیتی و مصونیتی جامعه رسانه‌ای افغانستان به صورت جدی توجه کند و اجازه ندهد فرهنگ معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران در کشور نهادینه شود.
احمد قریشی، رئیس اجرایی مرکز خبرنگاران افغانستان گفت که این نهاد در نیمه دوم سال گذشته یک برنامه آموزشی-مشورتی را در راستای بهبود امنیت و مصونیت خبرنگاران در هشت حوزه کشور برگزار کرد و شرکت کنندگان مساله معافیت از مجازات برای جرایم علیه خبرنگاران را نگران کننده خواندند و اعلام کردند که بخاطر دادخواهی در این زمینه، از طرح ارسال نامه‌ی سرگشاده به رئیس جمهور و رهبری دولت افغانستان حمایت می‌کنند.
در این نامه که از سوی بیش از ۲۰۰ تن از خبرنگاران از سراسر کشور امضاء شده است، نسبت به میزان بالای خشونت‌ها و تهدیدها علیه خبرنگاران و رسانه‌ها، و فرهنگ معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران در افغانستان به طور جدی ابراز نگرانی شده است وادامه این روند برای سلامت و پیشرفت کار خبرنگاری حرفه‌ای و آزادی بیان در کشور زیان‌بار خوانده شده است.
در نامه آمده است: "ما از تلاش‌های کمیته مشترک حکومت و رسانه‌ها(فدراسیون نهادهای خبرنگاری و رسانه‌ای) به ریاست معاون دوم رئیس جمهور در راستای بررسی و رسیدگی به قضایای خشونت و یا تهدید علیه خبرنگاران به ویژه پرونده‌های خبرنگاران/کارمندان رسانه‌ای کشته شده، قدردانی می‌کنیم اما به هیچ وجه آن را بسنده نمی‌دانیم."
یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان و نهادهای همکار نشان می‌دهد که در حدود دو دهه اخیر(از سال ۱۳۸۰ تا آخر ماه جوزا ۱۳۹۹هجری خورشیدی) بیش از یک هزار قضیه تهدید و خشونت علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای به ویژه بیشتر از ۱۱۵ مورد رویداد منجر به کشته شدن خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای در کشور ثبت شده است که سه مورد آن در سال جاری بوده است.
در نامه‌ی سرگشاده به نقل از لوی سارنوالی گفته شده است که تا اکنون ۳۱ قضیه مربوط به خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای کشته شده به این اداره رسیده و طی مراحل شده است که از آن جمله در ۶ قضیه، فیصله محکمه ابتدایی، در۲ قضیه، فیصله محکمه استیناف صادر شده و یک قضیه به استره محکمه ارجاع داده شده است و تنها در ۶ قضیه احکام نهایی صادر شده است.
با در نظرداشت این آمار، دیده می‌شود که معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای در افغانستان به حدود ۹۵ درصد می‌رسد.
خبرنگاران امضاء کننده نامه‌ی سرگشاده گفته‌اند که با درنظرداشت این وضعیت، رهبری دولت افغانستان باید ضمن توجه جدی به تامین امنیت خبرنگاران و رسانه‌ها، مساله فرهنگ معافیت از مجازات برای قضایای مختلف- به ویژه رویدادهای منجر به کشته شدن خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ها- را که در حدود دو دهه اخیر صورت گرفته است، از طریق کمیته مشترک حکومت و رسانه‌ها با جدیت پیگیری کند و یک برنامه عمل زمان بندی شده را در این زمینه مشخص و اعلام کند. این برنامه می‌تواند شامل موارد زیر باشد اما محدود به آن نیست:
- از آن‌جایی که بخش عمده‌ی جرایم علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای به گروه‌های تروریستی و یا گروه‌های مسلح غیرقانونی نسبت داده می‌شود و بیشتر موارد رسیدگی نشده همین‌گونه قضایا می‌باشند، شخص متهم در فهرست افراد تحت پیگرد قرار بگیرد و در صورتی که عامل جرم زنده نیست، اشخاص سازمان‌دهنده و گروه‌های متهم، شناسایی و معرفی گردند و مطابق با قوانین کشور عدالت در مورد آن‌ها نیز تامین شود؛
- مقام‌ها، کارمندان دولتی، نیروهای امنیتی و یا زورمندان متهم به خشونت و یا تهدید خبرنگاران بدون استثنا تحت پیگرد قانونی قرار گیرند؛
- برای پیگیری چگونگی اجرای قانون در زمینه رسیدگی به قضایای خشونت و یا تهدید خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای، یک مرکز ویژه ثبت و ارایه معلومات(داتابیس) آنلاین تحت نظارت کمیته مشترک حکومت و رسانه‌ها ایجاد شود و اداره این مرکز بدون تعلل درباره میزان پیشرفت و یا علل کندی در روند رسیدگی هر پرونده اطلاع رسانی کند؛
- رئیس جمهور و مقام‌های رهبری دولت تعهد قاطع سیاسی و دوام‌دار خود را بخاطر حمایت از خبرنگاران و رسانه‌ها در افغانستان اعلام کنند و اطمینان بدهند کسانی که در زمینه اجرای قانون و رسیدگی به جرایم علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای سهل‌انگاری و یا کم‌کاری کرده‌اند، مجازات خواهند شد.
یاداشت پایانی:
(۱) یک نسخه این نامه به امرالله صالح، معاون اول رئیس جمهور، سرور دانش، معاون دوم رئیس جمهور و رئیس کمیته مشترک حکومت و رسانه‌ها، میر رحمان رحمانی، رئیس مجلس نمایندگان/ولسی جرگه، فضل هادی مسلم‌یار، رئیس مجلس سنا/مشرانوجرگه، محمد فرید حمیدی، لوی سارنوال و سید یوسف حلیم، قاضی القضات و رئیس ستره محکمه و محمد طاهر زهیر سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ، عبدالمنان شیوای شرق، معین امور نشرات و شهرزاد اکبر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان ارسال شده است.
(۲)همچنان، کاپی نامه به دسترس دفاتر نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان(یوناما)؛ اتحادیه اروپا؛ یونسکو، دیده‌بان حقوق بشر، نمایندگی سیاسی کشورهای حامی رسانه‌های آزاد(کشورهای غیر عضو اتحادیه اروپا) و نهادهای بین‌المللی حامی خبرنگاران و رسانه‌ها قرار گرفته است.
(۳) متن اصلی نامه سرگشاده را از این نشانی دریافت کنید.
(۴) نامه سرگشاده به پشتو
(۵) نامه سرگشاده به انگلیسی
(۶) برای دسترسی فهرست امضاء کنندگان به این نشانی مراجعه کنید.
(۷) شماره تماس جهت مصاحبه: ۰۷۰۸۱۹۸۶۳۴ و ۰۷۸۱۹۹۹۹۷۸